Het Pigment Ultramarijn in mijn olieverf
Het intense blauw van het pigment Ultramarijn is een kleur die al sinds de vroege middeleeuwen tot de verbeelding spreekt, lees ik in het artikel van Royal Talens. De verftubes van Van Gogh en Rembrandt komen van Royal Talens
Het zit ook in mijn schilderkoffer en ik gebruik hem veel.
Pigment Ultramarijn
Het intense blauw is inmiddels niet meer weg te denken van het basispalet. Maar tot 1828 was alleen de natuurlijke variant voorhanden. Een dure aangelegenheid, omdat de prijs van dit pigment hoger lag dan die van puur goud.
Oorspronkelijk wordt Ultramarijn gewonnen uit de halfedelsteen Lapis Lazuli, letterlijk vertaald ‘steen’ (Latijn) en ‘blauw’ (Perzisch). Een bewerkelijk en kostbaar proces, waarbij de stenen met de hand worden gemalen.
KOSTBAAR PIGMENT
In het begin van de dertiende eeuw wordt een methode ontwikkeld om een nog zuiverder pigment uit de steen te winnen. Hierdoor neemt de opbrengst per steen echter af, waardoor de prijs tot grote hoogte stijgt en zelfs duurder dan goud wordt. Kunstenaars waren echter zo onder de indruk van de kleur dat de vraag alleen maar toeneemt. In 1824 komt er een betaalbaar kwalitatief gelijkwaardig, synthetisch, alternatief.
Ik gebruik het meest de tubes van Old Holland verf en ook French Ultramarine is mijn favoriet in de serie blauwen. In het boek “Everything about art materials”. van Prof. Theo de Beer staat het volgende te lezen;
Ultramarijn in de schilderkunst
Als u Ultramarijn gebruikt, merk dan op dat de laag olieverf zal krimpen als u de verf in dikke lagen tegelijk aanbrengt. Door wit aan ultramarijn toe te voegen ontstaat een kleur die kobaltblauw benadert. Door een beetje zwart aan ultramarijnblauw toe te voegen ontstaat een kleur die een heldere nacht in de zomer oproept.
Donker ultramarijnblauw heeft een roodachtige ondertoon en is geschikt om te mengen met een blauwachtig rood (Bordeaux rood), waardoor zuivere paarse kleuren worden gecreëerd. Licht ultramarijnblauw heeft een groenachtige ondertoon, die een helder groen geeft wanneer gemengd met citroengeel.
Verhalen in de kunst
Er zijn vele verhalen over het Ultramarijn. Deze van Victoria Finlay uit haar boek Kleur vind ik heel mooi. Ik heb het ingekort.
Michelangelo
In de National Gallery in Londen hangt een onafgemaakt paneel van Michelangelo dat Christus voorstelt die naar zijn graf wordt gedragen, met een niet-geschilderde knielende figuur aan de rechter kant. Deze had waarschijnlijk de Maagd Maria moeten worden. De enige blauwe verf die in het Italië van de Renaissance waardig genoeg geacht werd voor haar heilige jurk, was Ultramarijn, de duurste kleur op Goud na. De rechterhoek is waarschijnlijk wit gebleven omdat de opdrachtgever de verf niet had geleverd, die de toe 25-jarige kunstenaar zich nooit zelf had kunnen veroorloven.
Internationale Klein Blauw
In 1956 exposeerde hij een aantal monochrome doeken in de kleur Ultramarijn en besloot hij alleen nog maar de kleur blauw te gebruiken. Hij noemde het IKB het ‘Internationale Klein Blauw’.
Levende penselen
Aan het begin van de zestiger jaren gebruikte hij modellen met Ultramarijn verf ingesmeerd, om afdrukken op het doek te maken.
Hier ziet u de hele video van de levende penselen; zijn Antropometries
Hij inspireerde andere kunstenaars. En ook ik ben onder de indruk van zijn werk, vooral zijn afdrukken in verf; mijn fossielen zijn daar de uitkomst van.
Atelier Haarlem 